Μη αποφρακτική αζωοσπερμία: Αιτια, Διάγνωση, Θεραπεία
ΜΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ :
ΑΙΤΙΑ, ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΘΕΡΑΠΕΙΑ
1.ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Ως αζωοσπερμία ορίζεται η πλήρης απουσία σπερματοζωαρίων από το εκσπερμάτισμα ,ακόμα και
μετά απο φυγοκέντρηση του δείγματος.
Αντίθετα,βαριά ολιγοζωοσπερμία θεωρείται η παρουσία λιγότερων απο 5εκατομ./ml
σπερματοζωαρίων στο δείγμα,ενώ με τον όρο ασπερμία ορίζουμε την πλήρη απουσία
εκσπερματίσματος κατα την διάρκεια του οργασμού.
Το ποσοστό της αζωοσπερμίας στο γενικό ανδρικό πληθυσμό είναι περίπου στο 1%,ενώ ανεβαίνει
στο 10-15% μεταξύ των υπογόνιμων ανδρών.
Οι διάφοροι τύποι αζωοσπερμίας χωρίζονται σε 2 μεγάλες ομάδες :στην αποφρακτική αζωοσπερμία
,η οποία οφείλεται σε κάποια απόφραξη της πορείας των σπερματοζωαρίων δια μέσου των
σπερματικών οδών και στη μη αποφρακτική αζωοσπερμία,η οποία οφείλεται σε κάποιο έλλειμμα
παραγωγής των σπερματοζωαρίων.Συνολικά οι περιπτώσεις της μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας
αποτελούν την πλειονότητα (περίπου το 60 με 70%) των διάφορων τύπων αζωοσπερμίας.
2.ΑΙΤΙΕΣ
Οι αιτίες της μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις στο επίπεδο του
όρχι(ορχικό αίτιο),ενώ πολύ σπάνια μπορεί το αίτιο να εντοπίζεται σε διαταραχές της παραγωγής
ορμονών από την υπόφυση(προ ορχικό αίτιο).
Αίτια μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας:
– Ιδιοπαθής ή άγνωστη αιτία
– Γενετικής αιτιολογίας
– Κρυψορχία
– Συστροφή όρχεως
– Ορχίτιδα(ιογενής ή βακτηριακή λοίμωξη)
– Κιρσοκήλη
– Χήμειο/άκτινοθεραπεία,φάρμακα,τοξικές ουσίες
– Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός
3.ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση της αζωοσπερμίας βασίζεται στους παρακάτω άξονες :
Ιστορικό
Λήψη του οικογενειακού ιατρικού ιστορικού
Λήψη του ιατρικού ιστορικού του υπογόνιμου άνδρα εστιάζοντας σε παθήσεις όπως κρυψορχία,
τραύματα ,παλιότερα χειρουργεία,φλεγμονώδεις παθήσεις,ενδοκρινοπάθειες,χρήση φαρμάκων κ.α.
Λήψη του αναπαραγωγικού ιστορικού του ασθενούς και των διαταραχών της εκσπερμάτισης
Κλινική εξέταση
Μία προσεκτική και ενδελεχής ανδρολογική εξέταση μπορεί άμεσα να κατευθύνει τον ουρολόγο
προς το αίτιο της αζωοσπερμίας.Γίνεται έλεγχος της σωματικής διάπλασης και των δευτερευόντων
χαρακτηριστικών του φύλου.Εξέταση των όρχεων,επιδιδυμίδων και σπερματικών πόρων,έλεγχος
για ύπαρξη κιρσοκήλης.
Σπερμοδιάγραμμα
Εκτός από τον αριθμό και την παρουσία ή όχι σπερματοζωαρίων ,μπορεί να μας βοηθήσει στο
διαχωρισμό αποφρακτικής και μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας μέσα από πληροφορίες για τον
όγκο του σπέρματος,το p H,την παρουσία φρουκτόζης κ.α.
Αιματολογικός έλεγχος
Ο ορμονολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος στις περιπτώσεις αζωοσπερμίας ,παρέχοντας
σημαντικές πληροφορίες για τη διαφορική της διάγνωση.
Υπέρηχος
Επίσης πολύ χρήσιμος είναι ο υπερηχογραφικός έλεγχος των όρχεων,των επιδιδυμίδων καθώς και
το triplex των αγγείων για την ανεύρεση κιρσοκήλης.
Γενετικός έλεγχος
Ο καρυότυπος και οι μικροελλείψεις του Υ χρωμοσώματος πρέπει να ελέγχονται στη μη αποφρακτική αζωοσπερμία καθώς και πριν από τις τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
3.ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Εκτός από τις σπάνιες περιπτώσεις του υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού,ο οποίος μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή,στους ασθενείς με μη αποφρακτική αζωοσπερμία η μόνη δυνατή θεραπεία είναι η επεμβατική ανάκτηση σπερματοζωαρίων για τη διενέργεια τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Η συνιστώμενη τεχνική ανάκτησης σπερματοζωαρίων στη μη αποφρακτική αζωοσπερμία είναι η TESE(testicular sperm extraction) και η μικροχειρουργική παραλλαγή της ,η microTESE.
Με την TESE διενεργούνται μία ή περισσότερες ανοικτές χειρουργικές λήψεις ορχικού ιστού στον έναν ή και στους δύο όρχεις,ενώ με την microTESE γίνεται λήψη μεμονωμένων σπερματικών σωληναρίων από το εσωτερικό του όρχι.Το δείγμα άμεσα μετά τη λήψη του και μετά από ειδική επεξεργασία ελέγχεται με μικροσκόπιο και τα σπερματοζωάρια που περιέχει χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Συνολικά,με την TESE,είναι πιθανό να ανακτηθούν σπερματοζωάρια στο 50-60% των ασθενών με μη αποφρακτική αζωοσπερμία.
Συμπερασματικά, μετά από την ορθή ουρολογική κλινική εξέταση,τις απαραίτητες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις, καθώς και τη διενέργεια της συνιστώμενης θεραπευτικής προσέγγισης ,τα υπογόνιμα ζευγάρια λόγω της μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας,έχουν πλέον σημαντικές πιθανότητες τεκνοποίησης.